دیابت یکی از قدیمی ترین بیماری های جهان می باشد و حتی در کتاب قانون حکیم ابوعلی سینا نیز از آن نام برده شده است. جالب اینجاست که ابوعلی سینا برای تشخیص این بیماری ادرار بیماران خود را برای تشخیص مزه آن میچشید. به طوری که اگر مزه آن شیرین می‌شد به این بیماری مشکوک می‌شد. دیابت حالتی است که میزان قند گلوکز خون افزایش پیدا می کند و بدن نمی‌تواند از آن برای تولید انرژی مورد نیاز خود استفاده کند. بیماری دیابت دارای عوارض زیاد و خطرناکی است و برخلاف باور عموم نباید برای تمامی گونه‌های آن از انسولین استفاده کرد.
درباره بیماری دیابت
دیابت عارضه‌ای است که در آن بدن قادر به تولید انسولین نیست. همچنین در برخی مواقع انسولین موجود در بدن خاصیت شکستن قند گلوکز موجود در بدن را ندارد که در چنین شرایطی فرد دچار دیابت می‌شود. البته در هر دو حالت قند خون و یا همان گلوکز افزایش می‌یابد که در نتیجه آن سطح قند خون بالا می‌رود و مشکلاتی را برای سلامت فرد ایجاد می‌کند.
عوامل موثر در ابتلا به بیماری دیابت
این بیماری نیز مانند تمامی بیماری ها ناشی از برخی دلایل زمینه‌ای رخ می‌دهد. برخی از مهمترین عوامل موثر در ابتلا به این بماری عبارت‌اند از:
بالا رفتن سن
افراد بالای 40 سال باید خطر ابتلا به بیماری دیابت را جدی بگیرند. در این سن فعالیت درونی بدن با مشکلاتی همراه می‌شود که لزوم چکاپ‌های منظم را برای فرد ضروری می کند. لذا اگر به تازگی وارد دوره 40 تا 50 سالگی شده‌اید، باید هر چند ماه یکبار نسبت به انجام آزمایش های مختلف اقدام کنید.
چاقی
وزن بالا به عنوان منشا اصلی تمامی بیماری‌ها به شمار می رود. به طوری که اگر فرد رژیم غذایی خود را رعایت نکند، ممکن است خیلی زود به بیماری دیابت مبتلا شود. عدم تناسب اندام به ویژه در قسمت های اطراف شکم و باسن معمول تر زمینه ساز این بیماری خواهند بود. لذا توصیه می کنیم حتما در کنار رعایت رژیم غذایی سالم به انجام فعالیت های ورزشی نیز بپردازید.
ژنتیک
کاملا واضح است افرادی که یکی از اعضای خانواده او به ویژه نزدیکان درجه 1 سابقه ابتلا به دیابت را داشته‌اند، باید نسبت به این بیماری حساس تر باشند. این افراد باید قبل از رسیدن به سن 40 سالگی نسبت به این موضوع حساس باشند و از آزمایشات دوره ای خون غافل نشوند.
عوارض بعد از زایمان
اغلب بانوان بعد از زایمان ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. البته بانوانی که زایمان زودرس انجام می‌دهند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. گفتنی است که نوزاد نیز ممکن است در آینده به این بیماری مبتلا شود. لذا بانوان باردار باید نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.
داشتن فشار خون بالا
افرادی که دارای فشار خون بالا هستند بسیار مستعد به دیابت می باشند. افرادی که دارای کلسترول و چربی خون بالا هستند نیز ممکن است به راحتی در معرض این بیماری قرار بگیرند. لذا در چنین شرایطی اهمیت آزمایش خون و چکاپ پزشکی نمایان می‌شود.
کم تحرکی
کارمندان و افرادی که در طول روز تحرک کمی دارند خیلی زود به دیابت مبتلا می شوند. چراکه فاکتور اضافه وزن در آن‌ها نمود پیدا می‌کند و همین مسئله موجبات ابتلا به بیماری دیابت را فراهم می‌کند.
فشار عصبی
استرس و اضطراب به ویژه زمانی که وارد فاز بحرانی شود، یکی از عوامل شایع در ایجاد دیابت حتی در سنین پایین است. این عامل برای افرادی که با بیماری دیابت درگیر هستند ملموس تر است. زیرا در هنگام درگیری عصبی و فکری سریعا قند خون بالا می‌رود و همین مسئله فرد را به تزریق انسولین و دارو وادار می کند.
رژیم غذای ناسالم
متاسفانه برخی افراد ضمن داشتن رژیم غذایی ناسالم، در ساعات نامنظی از روز نیز اقدام به مصرف غذا می‌کنند. حال به این موضوع مصرف غذاهایی که ارزش غذایی زیادی ندارند نیز اضافه کنید. قطعا بدن با مشکلات زیادی مواجه می‌شود که یکی از آن‌ها اختلال در عملکرد جذب مواد مغذی می‌باشد. در این شرایط بدن به حالت دفاعی می‌رود و به علت کمبود مواد غذایی و عدم رسیدن به موقع مواد مغذی شروع به ذخیره آن در بدن می کند.
سابقه بیماری قلبی و عروقی
معمولا افرادی که این بیماری ها را دارند بطور همزمان یا بعد از مدتی به بیماری دیابت مبتلا می شوند. پس باید بیشتر از سایر افراد نسبت به بالا رفتن قند خون خود احتیاط کنند. مشکلات تخمدانی در بانوان به ویژه سندرم تخمدان پلی کیستیک نیز یکی از عوامل ایجاد بیماری مذکور است.
انواع گونه‌های بیماری دیابت
دیابت نوع 1: در این گونه بدن فرد قادر به تولید انسولین نمی باشد. زیرا سلول های تولید کننده این هورمون در پانکراس از بین رفته اند. البته برخی محققان این گونه را یک نوع بیماری خود ایمنی می دانند، به طوری که بدن به طور اشتباهی به این سلول ها حمله می کند. با این حال برخی از محققان ژنتیک را در این موضوع دخیل می دانند. در هر صورت در این نوع دیابت که بیشتر در سنین جوانی و نوجوانی ایجاد می شود نیاز به مصرف انسولین است.
دیابت نوع 2: در این گونه، هیچ اثری از کمبود انسولین در بدن دیده نمی شود. در عوض، بدن بیمار به علت شرایط خاص نمی تواند از این انسولین موجود جهت تجزیه قند گلوکز استفاده کند. این نوع دیابت معمولا در افراد مسن اتفاق می افتد و عموما با مصرف داروهایی مانند متفورمین قابل کنترل است. با این حال در مواقعی نیاز به مصرف انسولین است.
دیابت آبستنی: این گونه معمولا در بارداری و به علت شرایط خاص فیزیولوژیکی بدن در این دوران ایجاد می شود و بعد از آن نیز پایان می یابد. اما همانطور که گفتیم این بانوان در آینده مستعد ابتلا به دیابت نوع 2 خواهند بود. زیرا در این دوران عواملی برای سرکوب هورمون انسولین در بدن تولید می شود.
دیابت از نظر طب سنتی
دیابت همانطور که اشاره شد از دیرباز در علم پزشکی شناسایی و مطرح شده است. حکیم ابوعلی سینا با این بیماری آشنایی داشته و پیشنهاداتی نیز در این خصوص ارائه داده است. از نظر طب سنتی دیابت به دو نوع تقسیم بندی می شود که عبارت است از:
دیابت با طبع گرم: متخصصین طب سنتی ابن نوع دیابت را ناشی از مشکل کبد می‌دانند. به طوری ک در این شرایط غلظت خون بالا می رود و مشکلات قلبی عروقی هم بروز می کند. البته این مورد در خصوص بیماری مزمن کبدی صحت دارد. برای این منظور باید از گیاهانی که به کاهش غلظت و قند خون کمک می کنند استفاده کرد. لازم به ذکر است استفاده از داروهای گیاهی دارای عوارض جانبی است و حتما باید زیر نظر فرد متخصص طب سنتی استفاده شود.
دیابت با طبع سرد: محققان معتقدند در این نوع از دیابت مشکلات کلیوی مطرح است. این گونه دارای علائمی چون ترش کردن معده و مشکلات گوارشی می باشد.
دیابت بی مزه چیست؟
این نوع دیابت در حقیقت یک اختلال و بیماری در غدد درون‌ریز است. به گونه‌ای که هورمون وازوپرسین یا تولید نمی‌شود و یا بدن نمی‌تواند از آن استفاده کند. به همین دلیل تولید ادرار با غلظت بالا و حجم زیاد در دستور کار کلیه‌ها قرار می‌گیرد. این بیماری در اثر اختلال در عملکرد غده هیپوفیز ایجاد می‌شود. در این اختلال به دلیل عدم جذب مواد غذایی توسط کلیه‌ها میزان زیادی گلوکز از طریق ادرار دفع می‌شود. این نوع از بیماری نیز به دو گونه مختلف تقسیم می‌شود که عبارت است از:
دیابت بی‌مزه سیستم مرکزی: در این حالت سطح تولید هورمون وازوپرسین بشدت کاهش می‌یابد. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که تروما و آسیب به سیستم مرکزی وارد شده باشد. جراحی در این قسمت نیز ممکن است موجب از بین رفتن سلول‌های مسئول تولید این هورمون شده باشد. البته این نقص ممکن است در اثر جهش و مشکلات ژنتیکی نیز ایجاد شود. همچنین عفونت‌های گسترده بدنی مانند سل نیز می تواند باعث این حالت شوند.
دیابت بی مزه کلیوی: در این حالت هورمون وازوپرسین به مقدار کافی در بدن تولید و موجود می‌باشد. اما بر روی سلول‌های کلیه با نفروژنیک بی تاثیر است و کارایی لازم را ندارد. در این گونه باید به بیماری‌هایی نظیر آمیلوئیدوز، کلیه پلی کیستیک، و اختلالات دارویی و ژنتیکی مشکوک شد.
دیابت بی‌مزه حاملگی: در دوران بارداری ممکن است بر اثر تولید آنزیم‌هایی که توسط جفت ایجاد می‌شود خاصیت هورمون وازوپرسین خنثی گردد. در نتیجه فرد به دیابت بی مزه مبتلا می گردد.
روش های درمان و جلوگیری از ابتلا به دیابت
برای درمان این بیماری دو روش دارویی و غیر دارویی وجود دارد:
در روش غیر دارویی که بیشتر جنبه پیشگیری از دیابت را دارد باید موارد زیر رعایت شوند:
- رعایت رژیم و وعده غذایی مناسب
- داشتن وزن متعادل و در صورت داشتن اضافه وزن کم کردن وزن
- کاهش فشار عصبی و دوری از استرس و اضطراب
- ورزش کردن به صورت منظم و عدم بی نظمی در فعالیت های ورزشی
- اجتناب از مصرف سیگار و الکل
روش درمان دارویی خوراکی: استفاده از قرص های کاهش دهنده قند خون مانند متفورمین باید در دستور کار قرار گیرد.استفاده از روش تزریق انسولین نیز می تواند گزینه مناسبی برای درمان باشد.
سخن پایانی
بیماری دیابت در ابتدا ممکن است بیماری ساده‌ای به نظر برسد اما در لیست سازمان بهداشت جهانی در زمره بیماری‌های بدون درمان طبقه بندی شده است. پس باید مراقب باشیم تا به این بیماری مبتلا نشویم و پیشگیری های لازم را انجام دهیم. پیشرفت دیابت و عدم درمان آن می‌تواند آسیب های شدیدی به سایر اندام‌های بدن مانند چشم، کبد و کلیه و ایجاد زخم های بدون درمان و قطع عضو وارد کند. امروزه برای این منظور حتی کارخانجات تولید مواد غذایی دست به کار شده اند و تولید محصولاتی با قند کم را در دستور کار خود قرار داده اند. ممنونیم که گل افشان آرایش را برای بالا بردن سطح آگاهی خود در خصوص بیماری دیابت را انتخاب کردید.
