متأسفانه امروزه بسیاری از افراد دچار مشکل ریزش مو هستند، به طوری که به راحتی در زمان شانه کردن دچار ریزش می‌شوند. این مشکل می‌تواند علل و ریشه‌های بسیاری داشته باشد. پزشکان با معاینه بیمار و انجام ازمایشات مربوطه متوجه اصلی‌ترین علل ریزش مو می‌شوند و اقدام به تجویز دارو می‌کنند. در این مقاله قصد داریم در خصوص علت ریزش مو و راه‌های درمانی این مشکل با شما صحبت کنیم. پس اگر شما نیز دچار مشکل ریزش مو می‌باشید، خواندن این مطلب را به هیچ عنوان از دست ندهید.
زمان‌بندی رشد مو به صورت طبیعی چگونه است؟
- حدود ۹۰% موهای سر شما همواره در حال رشد هستند واین فاز بین ۲ تا ۶ سال طول می‌کشد.
- ۱۵% مو‌ها نیز در فاز استراحت هستند که ۲تا ۳ ماه به طول می‌انجامد و در انتهای این فاز مو‌ها میریزند.
- وقتی مو‌ها میریزند، موی جدید از همان فولیکول‌ها جایگزین شده و سیکل رشد مجدداً آغاز می‌شود.
- موی سر به صورت نرمال در هر ماه حدود یک و نیم سانتی‌متر رشد می‌کند که با افزایش سن، سرعت رشد آن کاهش می‌یابد.
• ریزش حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز کاملاً طبیعی است و جای هیچ گونه نگرانی در خصوص بیماری و اقدام به درمان وجود ندارد.
علل ریزش مو سکه ای (alopecia areata) چیست؟
ریزش مو به صورت سکه ای یکی از انواع شایع ریزش مو است. کشف علت اصلی ایجاد این مشکل تا به امروز ناشناخته است. اما به طور کلی یک وضعیت خود ایمنی است که بدن فرد علیه فولیکول‌های مو آنتی‌بادی تولید می‌کنند. این بیماری هم در کودکان و هم در بزرگسالان می‌تواند بروز پیدا کند.
افراد مبتلا به ریزش موی سکه ای معمولاً وضعیت سلامتی نرمالی دارند. موی این افراد به شکل یک ناحیه گرد به اندازه یک سکه یا بزرگتر دچار ریزش می‌شود. در موارد نادری نیز این مسأله می‌تواند منجر به ریزش موی تمام سر یا بدن شود.
در اکثریت موارد مو دوباره رشد می‌کند، هر چند درماتولوژیست‌ها خیلی از این بیماران را برای تسریع رشد مجدد مو مورد درمان قرار می‌دهند.
روش‌های درمانی پیشنهاد شده از سوی پزشکان شامل تزریق کورتون به پوست در منطقه ریزش، تجویز دارو‌های موضعی، نوعی از نور درمانی و تجویز دارو‌های خوراکی می‌باشد.
در مورد خفتگی مو‌ها چه می‌دانید؟
بیماری، استرس و بسیاری از عوامل دیگر می‌توانند بخش گسترده‌ای از مو‌ها را وارد فاز استراحت (تلوژن) کنند. این مسأله باعث افزایش ریزش مو به صورت ناگهانی می‌شود. ریزش مو‌ها در این مورد معمولاً به صورت سکه‌ای دیده نمی‌شود.
معمولاً خفتگی مو طی چند ماه به طور خود به خود برطرف می‌شود. اما این عارضه در اثر عوامل متعددی بروز می‌کند. مانند:
تب بالا، عفونت شدید، آنفلونزای شدید، جراحی‌های ماژور، بیماری‌های مزمن، بیماری تیروئید، رژیم‌های کم پروتیئن، کمبود آهن سرم، مصرف برخی دارو‌ها، درمان‌های مورد استفاده در سرطان‌ها، قرص‌های کنترل بارداری از جمله پیامد‌های این بیماری می‌باشد.
علل ریزش مو کدامند؟
همانطور که گفته شدف ریزش مو می‌تواند به علت‌های مختلفی برای یک شخص به وجود بیاید. دربرخی موارد مو‌ها خود به خود پس از ریزش مجدداً رشد خواهند کرد در حالیکه در انواع دیگر ریزش رشد مجدد مو‌ها دیده نمی‌شود. در نوع دوم، فرد نیاز به بررسی ریشه این مشکل توسط پزشک متخصص و تجویز دارو‌های لازم دارد.
متأسفانه برای انواع خاصی از ریزش مو در حال حاضر نیز درمان قطعی وجود ندارد. اگرچه نتایج تحقیقات نوید دهنده کشف درمان این بیماری در آینده‌ای نزدیک است.
ریزش مو به علت استفاده از مواد شیمیایی
ما در طول روز از انواع مختلفی از مواد شیمیایی بر روی موهای خود استفاده می‌کنیم درحالی که از عوارض احتمالی آن بی‌اطلاع هستیم. از جمله این مواد شیمیایی می‌توان به انواع رنگ‌ها، بی‌رنگ‌کننده‌ها (مش)، صاف‌کننده‌ها و فر‌های دایمی مو اشاره کرد. نکته‌ای که در این خصوص لازم است بدانید، این است که اگر مواد شیمیایی به ندرت و به شکل اصولی بر روی مو استفاده شوند، به ندرت باعث آسیب به مو می‌شوند اما در صورت استفاده مکرر و غیر اصولی آسیب به مو و ریزش آن را به دنبال خواهند داشت.
در صورتی که موهای شما به علت استفاده از این مواد شیمیایی دچار آسیب شده است، بهترین اقدام قطع استفاده از این مواد و مشاوره با پزشک متخصص می‌باشد.
نازک بودن تار مو و وراثت
ریزش موی ارثی، ” آلوپسی آندروژنتیک ” یا “ریزش موی مردانه” از جمله شایع‌ترین علل ریزش مو می‌باشد. زنانی که ریزش مو را به ارث می‌برند، معمولاً تار موهای نازک و شکننده‌ای پیدا خواهند کرد. زنان ممکن است دچار ریزش مو به صورت سکه‌ای شوند اما این مشکل منجر به طاسی سر در آن‌ها نخواهد شد. ریزش موی آندروژنتیک ممکن است در نوجوانی و دهه‌های سوم و چهارم زندگی خود را نشان دهد.
افرادی که دچار ریزش موی ارثی هستند، معمولاً به صورت قطعی و کامل درمان نمی‌شوند اما اقدامات دارویی در برخی از افراد می‌تواند کمک‌کننده باشد. در ادامه به دو مورد از دارو‌هایی که برای درمان این مشکل می‌تواند مفید باشد، اشاره می‌کنیم:
- ماینوکسیدیل Minoxidilیکی از دارو‌های مؤثر برای ریزش مو است که در درمان ریزش موی زنانه و مردانه تجویز می‌شود. این دارو به شکل محلول بوده و معمولاً روزانه دوبار بر روی پوست سر استفاده می‌شود.
- فیناستراید finasteride نیز داروی مؤثر دیگری برای حل ریزش مو می‌باشد. این دارو به شکل خوراکی استعمال می‌شود اما تنها قابل استفاده برای مردان است. فیناستراید از ایجاد هورمون فعال و عامل ریزش مو در فولیکول مو جلوگیری می‌کند.
قارچ سر (Tinea capitis)
یکی از اصلی‌ترین علل ریزش مو بیماری های عفونی مانند قارچ است. برخی اوقات ریزش مو توسط عفونت‌های قارچی ایجاد شده و منجر به پیدایش تکه‌هایی از پوسته‌ریزی، تورم، قرمزی و حتی سبب تراوش روی پوست سر می‌شود. در صورتی که این پدیده پیشرفت کند، شکسته شدن تار‌های مو را به دنبال خواهد داشت. لازم به ذکر است این بیماری واگیر دار بوده و معمولاً در بین کودکان شایع است. قارچ سر اغلب به وسیله دارو‌های خوراکی درمان می‌شود.
کندن مو‌ها (tricho-lillamania)
استرس و برخی از بیماری‌های روانی می‌تواند موجب شود که کودکان و حتی افراد بزرگسال موهای خود را دستکاری کرده و و با پیچاندن و یا کشیدن آن‌ها موجب آسیب رساندن به آن‌ها شوند. البته این رفتار‌ها می‌تواند گاهی تنها به علت عادت‌های غلط در افراد شکل گرفته باشد که با آگاه کردن فرد قابل پیشگیری است.
ریزش موی غیر قابل برگشت (cicatrical)
این اختلال نادر باعث ریزش مو‌ها به صورت تکه‌ای همراه با خارش یا درد می‌شود. علت اصلی این بیماری التهاب اطراف فولیکول مو است که منجر به تخریب فولیکول، ایجاد اسکار و ریزش موی دائم در منطقه مورد نظر می‌شود. عامل محرک این نوع ریزش مو نا معلوم است و درمان تنها بر پایه متوقف کردن روند التهاب متمرکز است.
سه نمونه از روش‌های درمانی ریزش مو
در ادامه سه مورد از روش‌های درمانی را که موجب پیشگیری از ریزش موهای سر می‌شوند، نام می‌بریم:
جراحی ترمیم مو (Hair restoration surgery)
از دیگر علل ریزش مو می‌توان به جراحی‌های ترمیمی اشاره کرد. جراحی ترمیم مو را برای اصلاح ریزش و ایجاد خط رویش مو با ظاهری طبیعی توسط متخصصان پوست انجام می‌شود. این روش درمانی برای بیمارانی که دچار طاسی مشخص، نازک شدن تار‌های مو و ریزش موی محدود به یک منطقه سربه علت آسیب یا سوختگی هستند، پیشنهاد می‌شود.
نوع درمان انتخاب شده بر اساس وسعت و الگوی ریزش مو متفاوت است، برای دستیابی به بهترین نتایج، متخصصین ممکن است یک یا چند روش را به کار برند که شامل موارد مختلف پیوند و ترمیم مو است.
پیوند و کاشت مو (Hair transplants)
جراحی کاشت مو یکی از روش‌های درمانی برای ریزش مو درنظر گرفته می‌شود. این روش به این صورت انجام می‌شود که موی ناحیه سالم به قسمت بدون مو پیوند داده شده و پس از مدتی به صورت طبیعی رشد می‌کند.
کاشت مو شامل اقداماتی که برای کاشت مو انجام می‌شود، به این شرح است:
۱. برداشتن مو از قسمت پشت سر به صورت نوار‌هایی مشخص
۲. ترمیم منطقه دهنده مو که معمولاً ایجاد یک اسکار باریک می‌کند و با رویش مو پوشانده و پنهان خواهد شد.
۳. برداشت کردن از نوار حاوی مو و تقسیم کردن آن به صورت گرأفت‌هایی برای جایگزینی در مناطق بدون مو.
میزان موفقیت در این روش وابسته به وسعت منطقه بدون مو و روش مورد استفاده در کاشت متفاوت خواهد بود.
بیشتر موهای کاشته شده در طول مدت یک ماه ریخته و در حدود دو ماه بعد به صورت مجدد شروع به رشد خواهند کرد. لازم به ذکر است که پس از گذشت ۶ ماه موهای کاشته شده رشدی مانند موهای طبیعی خواهند داشت.
Scalp Reduction
این روش درمانی برای افرادی مناسب است که دچار طاسی سر گسترده هستند. در این روش درمانی مناطق بدون مو حذف یا کاهش داده می‌شوند، در این نوع درمان با برداشتن چند اینچ از پوست بدون مو و کشیدن دو طرف آن و در نهایت بخیه زدن و به هم رساندن دو طرف از مساحت منطقه بدون مو کاسته خواهد شد. این روش را می‌توان به تنهایی یا در ترکیب با کاشت مو به کار برد.
Scalp (Tissue) expanders
Tissue expander نام ابزاری است که به عنوان منبسط‌کننده بافتی در قسمت زیر پوست سر قرار داده می‌شود. محل قرار‌گیری این ابزار در ناحیه‌ای است که حاوی فولیکول مو باشد و در کنار لکه‌های طاسی قرار داشته باشد. متخصص این ابزار را برای ۳-۴ هفته زیر پوست سر وارد می‌کند تا به وسیله ان مناطق پر موی سر مورد کشش قرار بگیرد. پس از گذشت چند هفته جراحی دوم بر روی پوست سر انجام می‌شود و در آن ابزار منبسط‌کننده خارج و ناحیه گسترش یافته پر مو بر روی قسمت‌های طاس کشیده می‌شود.
Expander باعث کاهش ناحیه بدون مو در سر می‌شود.
ترمیم مو را می‌توان با انجام بی‌حسی موضعی درمطب پزشک به صورت سرپایی انجام داد.
فرد لازم است برای مدتی فعالیت‌های شدید فیزیکی نداشته باشد و پس از گذراندن دوران نقاهت، فعالیت‌های نرمال خود را از سر بگیرد.
این روش عوارض مختصری از جمله تورم و کبودی محدود اطراف چشم‌ها می‌تواند ۲ تا ۳ روز بعد ایجاد شود. این عارضه را می‌توان با استفاده از کمپرس یخ و خوابیدن در حالت نیمه دراز کش به حداقل رساند. و یا کرختی مختصر در مناطق گیرنده و دهنده نیز ممکن است ایجاد شود که پس از گذشت دو الی سه ماه برطرف خواهد شد.
لازم است بدانید که کل پروسه این درمان می‌تواند از چند ماه تا یک سال به طول انجامد، زیرا ممکن است درمان به چند جلسه با فواصل زمانی مختلف نیاز داشته باشد.
سخن آخر
در این مقاله در مورد مهمترین علل ریزش مو و روش‌های درمانی آن با شما صحبت کردیم. با توجه به این مسأله که مو یکی از عوامل مؤثر در زیبایی و سلامتی می‌باشد، لازم است همواره نسبت به مراقبت و درمان آسیب دیدگی‌های آن توجه داشته باشید. روش‌های درمانی مذکور ممکن است عوارضی را برای بیمار به دنبال داشته باشند، اما این عوارض در اغلب اوقات نادر و جزئی هستند.
