بیماری طاسی عارضه‌ای است که می‌تواند در مردان یا زنان رخ دهد هرچند شیوع آن درآقایان بسیار بیشتر است. از نظر روانی طرز برخورد آقایان در رابطه با طاسی نسبت به خانم‌ها بسیار متفاوت است. ریزش موی مردانه وضعیت نامطلوبی تلقی شده ولی حداقل پدیده قابل انتظاری است. به طوری که جزئی از زندگی مردانه محسوب می‌شود در حالیکه ریزش مو درخانم‌ها مسأله‌ای غیر قابل پذیرش بوده و تأثیرات مخربی را در روان آنان خواهد داشت.
حتی اگر زنی در سنین بالا به طاسی دچار شود، تأثیرات مخربی مانندکاهش حس زنانگی، کاهش اعتماد به نفس، عدم پذیرش در جامعه و استرس بسیار شدید گریبان گیر او خواهد شد.
البته می‌توان گفت خوشبختانه طاسی مو در خانم‌ها به ندرت دیده می‌شود و اغلب یک معضل مردانه به حساب می‌آید. در این مقاله قصد داریم ر خصوص ریزش موی مردانه و راه‌های درمان آن با شما صحبت کنیم.
علل ریزش موی مردانه چیست؟
شایع‌ترین نوع ریزش مو در آقایان آلوپسی آندروژنتیک (طاسی مردانه) می‌باشد. در این بیماری فولیکول‌های موی سر که درحال ایجاد مو‌های سالم و ضخیم هستند، تحت تأثیر سه عامل ژنتیک، هورمون‌های مردانه و زمان به تدریج شروع به ساختن مو‌های ضعیف‌تر، نازک‌تر، کوتاه‌تر و شکننده ترمی کنند. در این میان مو‌های ضعیف در نهایت بسیار کوچک، باریک و تقریباً ناپیدا شده و عاقبت فولیکول این مو از بین رفته و منجر به عدم رشد مو در آن ناحیه می‌شود.
برخی از افراد بر این باور هستند که کمبود جریان خون در پوست سر منجر به ایجاد طاسی می‌شود، اما لازم است بگوییم که این مسأله نقشی در ایجاد طاسی در مردان ندارد. یكی از مواردی كه معمولاً در ریزش موی مردانه مشاهده می‌شود، پوست و موی چرب این افراد است. دلیل این مسأله آن است که هورمون‌های مردانه هم بر فولیكول مو اثرگذارهستند و هم موجب افزایش ترشح غدد چربی پوست می‌گردند. اما به طور کلی چربی زیاد و حتی شوره سر نقشی در بروز طاسی با طرح مردانه ندارند.
در گذشته بسیاری از افراد بر این باور بودند که درگیری ذهنی و فکری زیاد عاملی است که موجب ریزش مو و طاسی در مردان می‌شود اما درحال حاضر این نظریه رد شده است.
جالب است بدانید که استفاده از هورمون‌های مردانه برای پرورش اندام می‌تواند باعث بروز آلوپسی آندروژنتیک در آقایان شود. زیرا به هم خوردن تعادل در ترشح هورمون‌ها در بدن یکی از عوامل مهم ریزش مو به حساب می‌آید.
درمان آلوپسی آندروژنتیک
به طور کلی درمان‌های موجود برای این بیماری را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم كرد:
- درمان‌های دارویی
- درمان جراحی
درمان دارویی
در درمان دارویی افراد هم از دارو‌های استاندارد دارای مجوز و هم از درمان‌های خنگی و تجربی برای حل این مشکل استفاده می‌کنند. در این بخش به معرفی دار‌هایی می‌پردازیم که برای حل مشکل طاسی مو تجویز می‌شوند و عوارض احتمالی کمتری را به دنبال دارند. به غیر از این دارو‌ها هیچكدام از مواد تجویز شده دیگر دارای اثرات شناخته شده و قطعی نیستند و بدلیل وجود عوارض احتمالی بهتر است به هیچ عنوان استفاده نشوند و یا تنها توسط متخصص تجویز شوند.
لازم به ذکر است، تأثیر این دارو‌ها تنها با استمرار در استفاده نتیجه بخش بوده و با قطع مصرف (حتی مصرف طولانی مدت) به تدریج پر پشتی مو‌ها از بین می‌رود. لذا مصرف آن‌ها بایستی برای همیشه ادامه پیدا كند. نکته قابل توجه این که هیچ کدام از این دارو‌ها موجب رشد مجدد مو نشده بلکه فقط روند ریزش مو را کند و یا در مواردی بصورت موقت متوقف می‌کنند.
محلول ماینوکسیدیل
مکانیسم دقیق اثر محلول ماینوکسیدیل به طور کامل مشخص نیست ولی دیده شده است که ماینوکسیدیل ریزش مو را در مناطقی که مو‌ها نازک و ضعیف شده‌اند کند کرده و موجب ضخیم شدن مو‌های نازک وکرکی می‌شود. لازم به ذکر است که این دارو باعث رشد مجدد مو در مناطق کاملاً طاس سر نمی‌شود. به عبارت دیگر با مصرف ماینوکسیدیل روند طاسی کند شده ولی مو‌های ریخته شده با استفاده از این محلول به صورت مجدد رشد نخواهند کرد.
محلول ماینوكسیدیل معمولاً با غلظت‌های ۵- ۲ درصد استفاده می‌شود. طرز مصرف محلول ماینوکسیدیل از اهمیت زیادی برخوردار است. محلول بایستی برروی پوست تمیز و خشك به آرامی ماساژ داده شود و حداقل ۴ ساعت قبل و بعد از آن نبایستی مو‌ها شسته شوند. توجه داشته باشید که پس از استعمال دارو سشوار زدن مو‌ها ممنوع است. مقدار مصرف این محلول ۶۰ – ۳۰ قطره صبح وشب می‌باشد.
مصرف این دارو به صورت یک نوبت در روز عملاً بی‌فایده است. برای تأثیر بیشتر محلول ماینوكسیدیل، حداقل ۶-۴ ماه و حداكثر ۱۲ ماه استعمال مداوم دارو موردنیاز است.
در اوایل پروسه درمان ممكن است ریزش مو‌ها کمی شدید‌تر شود كه این مسأله اهمیتی ندارد، زیرا به تدریج اثرات مفید آن آشكار می‌شود. نتایج درمانی محلول ماینوکسیدیل در ریزش موی فرق و بالای سر بیشتر از طاسی در جلوی سر و خط رویش مو می‌باشد در حالیکه این قسمت‌ها از نظر ظاهری و اجتماعی از اهمیت بیشتری برای فرد و اطرافیان وی برخوردارهستند. درواقع محلول ماینوکسیدیل درنواحی که اصلاً مو وجود ندارد کاری انجام نمی‌دهد.
ماینوکسیدیل در ریزش موی خانم‌ها (که معمولاً بصورت پراکنده می‌باشد) نیز بسیار مؤثر است. به هر میزان فرد مصرف‌کننده جوان‌تر، تعداد مو‌های كركی‌اش بیشتر و زمان طاسی‌اش کوتاه‌تر باشد، اثر درمانی محلول ماینوكسیدیل نیز بیشتر می‌شود.
عوارض ماینوکسیدیل
عوارض جانبی محلول ماینوکسیدیل عمدتاً در پوست بوده و به دلیل وجود پروپیلن گلیکول در محلول ماینوکسیدیل اتفاق می‌افتند. این عوارض عبارتند از خشكی پوست، پوسته‌ریزی، خارش و قرمزی پوست.
اخیراً شکل کف Foam ماینوکسیدیل هم به بازار آمده است که عوارض جانبی فوق را به دنبال ندارد. گاهی هم استفاده از این محلول باعث افزایش رشد مو‌ها در صورت و مناطق دیگر بدن مخصوصاً در بانوان می‌شود. اما این مسأله جای هیچ گونه نگرانی ندارد و پس از مدتی خود به خود برطرف می‌شود. به طور کلی بهتر است ماینوکسیدیل در زمان بارداری استفاده نشود.
همان طورکه گفته شد ۳-۲ ماه پس ازقطع مصرف ماینوکسیدیل اثرات مثبت درمانی آن بتدریج از بین رفته و وضعیت مو‌های فرد به حالت اول بازمی گردد. به عبارت دیگر برای حفظ اثرات آن بایستی مصرف دارو را تا آخر عمر ادامه داد. درصورتی که فرد می‌خواهد اقدام به کاشت موی طبیعی نماید بایستی استعمال ماینوکسیدیل را از چند هفته قبل از جراحی قطع کند. زیرا این دارو عروق خونی را گشاد کرده و لذا احتمال خونریزی در حین عمل را افزایش می‌دهد. البته مصرف این دارو با نظر پزشک معمولاً دو هفته پس از جراحی مشکلی به همراه نخواهد داشت.
قرص فیناستراید
قرص فیناستراید Propecia به مقدار یک میلی گرم در روز داروی دیگری است كه تنها برای مردان تجویز می‌شود. مکانیسم اثر فیناستراید مهار فعالیت آنزیم ۵ آلفارداکتاز در ریشه مو می‌باشد و لذا مصرف آن اثر قابل ملاحظه‌ای بر تستوسترون بدن ندارد. همچنین با مصرف فیناستراید میزان دی هیدروتستوسترون تا حدود ۳/۲ کاهش پیدا می‌کند. تأثیرپذیری قرص فیناستراید در بهبودی ریزش مو در فرق سر بیشتر از جلوی سر و خط رویش مو می‌باشد. به علاوه مصرف فیناستراید منجر به رشد مو‌های ضخیم و بلند می‌شود.
اثر درمانی قرص فیناستراید حدود ۶ – ۳ ماه پس از شروع دارو مشخص شده و یكسال بعد به حداکثر خود می‌رسد. این اثرات در طی سال دوم درمان ثابت مانده و یا کمی کاهش پیدا می‌کنند. قرص فیناستراید بی‌خطر بوده و عوارض جانبی آن خفیف، اندك و اكثراً قابل برگشت می‌باشند. این عوارض عمدتاً مربوط به كاهش خفیف در اعمال جنسی مردانه (مانند کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش حجم منی) بوده و پس از مدتی برطرف خواهند شد. عوارض فوق با ادامه روند درمان به تدریج ناپدید شده و درصورت قطع دارو نیز ظرف مدتی ازبین می‌روند.
درارتباط با مصرف قرص فیناستراید هیچگونه تداخل دارویی و یا آثار سوء بر کبد، کلیه، مغز استخوان، چربی خون و تعداد اسپرم‌ها گزارش داده نشده است. استفاده از قرص فیناستراید در خانم‌ها ممنوع است. گفته می‌شود که خانم‌های باردار حتی نباید به قرص فیناستراید دست بزنند. نظر به اینکه مصرف فیناستراید موجب اختلال در اندازه‌گیری یک ماده مربوط به تشخیص سرطان پروستات در آزمایش خون می‌گردد، لذا فرد مصرف‌کننده فیناستراید در صورت مراجعه به پزشک بایستی استعمال این قرص را به‌ایشان اطلاع دهد.
تاثیر قرض فیناستراید
اثرات مثبت درمانی فیناستراید و ماینوکسیدیل با قطع مصرف آن‌ها در عرض چند ماه از دست رفته و ریزش مو‌های فرد دقیقاً به وضعیت اولیه یعنی حالت قبل از مصرف دارو بازمی گردد. توجه داشته باشید که با قطع مصرف این دارو‌ها ریزش مو‌ها تشدید نمی‌گردد بلکه مو‌هایی که تحت اثر این دارو‌ها حفظ شده و یا ضخیم‌تر شده بوده‌اند به دلیل قطع دارو به تدریج به وضعیت اولیه خود بازگشته و تحت تأثیر فرآیند طاسی مردانه دوباره دچار ضعیف شدگی و در نهایت ریزش می‌شوند.
علیرغم موقتی بودن اثرات مثبت دارو‌های فوق و مشکلات مصرف آن‌ها، متخصصین پوست غالباً توصیه می‌کنند که این دارو‌ها در کنار کاشت موی طبیعی برای چند سال (و گاهی همه عمر) استفاده شوند. دلیل این پیشنهاد این است که معمولاً بهترین نتیجه کاشت مو برای طاسی مناطق جلو و قله سر بوجود آمده و نیز بالاترین نتیجه مصرف این دارو‌ها برای طاسی منطقه ورتکس حاصل می‌گردد، لذا منطقی است که نتیجه بگیریم مصرف همزمان این دارو‌ها با کاشت مو نتایج مفید پیوند مو را تشدید نموده و رضایتمندی بیمار و پزشک را به دنبال خواهد داشت.
درمان‌های جراحی
امروزه انواع روش‌های جراحی ترمیم پوست سر و كاشت مو توسط متخصصین پوست و مو در مراکز معتبر انجام می‌شود. با پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های پیوند موی طبیعی، در حال حاضر کمتر از روش‌های جراحی قدیمی‌تر مانند جمع کردن پوست سر و غیره استفاده می‌شود.
یکی از قطعی‌ترین و بهترین روش‌های ترمیم در طاسی با طرح مردانه در خانم‌ها و آقایان استفاده از کاشت موی طبیعی است. در صورتی که این جراحی توسط متخصصین پوست باصلاحیت و دارای تجربه علمی و عملی انجام شود، نتایج بسیار درخشان و فوق‌العاده‌ای به همراه خواهد داشت. پیوند موی طبیعی روشی جهت انتقال مو از منطقه پر پشت به منطقه کم پشت می‌باشد.
آیا مصرف شامپو در جلوگیری از ریزش مو موثر است؟
مصرف شامپو‌های خاص نیز در جلوگیری از ریزش مو‌ها تا حدودی مؤثر هستند و در برخی از موارد ریزش موی مردان به دلیل التهابات پوست سر افزایش می‌یابد. به طور کلی استفاده از شامپوی مناسب سازگار با جنس پوست سر از التهابات کاسته و کاهش ریزش مو را به دنبال دارد. در مواردی که ریزش مو همراه با شوره سر می‌باشد شامپو‌های ضد شوره ممکن است به کاهش ریزش مو نیز کمک نمایند.
در نهایت روش‌های كاشت مو نیز برای درمان این عارضه وجود دارند كه روش‌هایی هزینه بر و طولانی مدت هستند و تنها توسط متخصصان مو انجام می‌شوند.
سخن آخر
در این مقاله در مورد طاسی مو مردانه و راه‌های درمان آن با شما صحبت کردیم. با توجه به علل مختلف ریزش مو در آقایان، بهتر است در هنگام مشاهده اولین علائم ریزش مو به پزشک متخصص مراجعه و در صدد درمان این مشکل باشید. امیدواریم که مطالعه این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
