آیا ترس از خونگیری مخصوص کودکان است یا در بزرگسالان هم وجود دارد؟

ترس از خونگیری و در نوع شدیدتر آن یعنی فوبیا و ترس از خون در 3 الی 4 % افراد جهان بصورت جدی وجود دارد. بطوریکه این افراد بعد از دیدن  خون دچار ضعف و حالت غش می شوند. البته در همه افراد چه بالغ و چه  در کودکان استرس ناشی از خونگیری وجود دارد. با این حال این ترس در کودکان بیشتر است و با افزایش سن باید از شدت آن کاسته شود. خونگیری یکی از لازمه‌های علوم آزمایشگاهی برای شناسایی علائم یک بیماری خاص می‌باشد. امری که حداقل یک بار در سال برای همه افراد انجام می شود.

از آنجایی که خیلی از افراد در طول زندگی خود ممکن است نیاز به نمونه‌گیری خون داشته باشند، باید ترس از انجام آن را کنار بگذارند. اگر شما نیز بین آن 3 الی 4 درصدی هستید که نسبت به خونگیری فوبیا دارند، با ما همراه باشید تا نکاتی را جهت درمان آن ارائه دهیم.

ترس از خونگیری

ترس از نمونه‌برداری و فوبیای خون دو حالت کاملا متفاوت با هم هستند. اما ممکن است تا حدی به هم مرتبط باشند. ترس از خونگیری در همه افراد وجود دارد و موردی کاملا طبیعی است و در این حالت بدن کمی سرد و عروق منقبض می‌شود. این حالت به‌خاطر وجود حس درد در تجربه های قبلی خونگیری رخ می دهد که در کودکان شدیدتر است. فوبیای خون ممکن است در اولین تجربه خونگیری رخ دهد و فرد نیز تا آن لحظه با این حالت مواجه نداشته باشد.

علائم فوبیای خون

فوبیای خون ممکن است با ترس از خونگیری آغاز شود. اما این فوبیا تنها با دیدن خون ایجاد نمی شود. به گونه‌ای که حتی در موارد شدید با دیدن تصویر خون و یا صحبت در مورد آن نیز علائم زیر ممکن است بروز کند:

• افت فشار ناگهانی و حالت غش و خواب آلودگی
• بی حال شدن و شل شدن عضلات
• سیاهی رفتن چشم و حالت سرگیجه
• در مواقع شدید دیس پنه و تنگی نفس
• عدم تعادل

نکته: بروز این علائم هیچ ارتباطی با داروی تزریقی یا مقدار خون گرفته شده از فرد ندارد و عموما به علت ترس از خونگیری بستگی دارد و یک حالت روانی است. البته تا به امروز دلیل این حالت مشخص نشده است.

ترس از خونگیری در کودکان

کودکان بطور غریزی از تجربیاتی که باعث درد و آزار آنها شود واهمه دارند. به گونه ای که ممکن است تا مدت ها آن را به خاطر بسپارند. حتما با این موضوع مواجه شده اید که کودکان با ورود به بیمارستان یا مطب دکتر و دیدن محیطی شبیه به تجربه قبل شروع به گریه و بی قراری می‌کنند. ترس از خونگیری در کودکان به معنای بیماری فوبیا خون نیست. زیرا کودکان با توجه به تجربه قبلی و دردی که تحمل کرده‌اند این حالات را از خود نشان می دهند. البته این مورد با افزایش سن تعدیل می شود، اما ممکن است تا مدت ها باعث ضربه روحی به کودک شود.

روش جلوگیری از ترس از خونگیری

در ابتدا باید به این مورد بپردازیم که عامل اصلی ترس کودکان از آمپول و پزشکT به‌خصوص در ایرانT والدین می باشند. زیرا برای ترساندن کودک به آن وعده آمپول و دکتر را می دهند. پس در اولین قدم باید پروسه تهدید کردن کودکان را کنار بگذاریم.

دلیل آزمایش خون را به کودک بگوییم

این مورد معمولا در کودکان بالای 5 سال قابل اجراست. در این روش باید با کودک در مورد دلیل تزریق و خونگیری و مزایای آن توضیح دهیم. البته این توضیحات باید در حد درک و فهم و متناسب با سن کودک باشد. به طوری که کودک قانع شود که نمونه برداری از خون او موجب بهبود حالش می‌شود.

تفهیم به کودک در مورد خطرناک نبودن سوزن

تفهیم به کودک در مورد اینکه سوزن مانند چاقو و سایر وسایل برنده باعث برش عمیق و خطرناک در بدن نمی شود، یکی دیگر از روش‌هایی است که می‌تواند فوبیای آن‌ها را از بین ببرد. این ذهنیت اشتباه نیز توسط والدین به کودکان القا شده است تا از تماس آن‌ها با اجسام تیز نظیر سوزن جلوگیری کنند.

بهتر است به کودک در مورد درد اندک خونگیری یا تزریقات حقیقت را بگوییم تا هنگام نمونه برداری نسبت به این مورد غافلگیر نشوند. لذا توصیه می کنیم زمانی را برای خونگیری یا تزریقات انتخاب کنید که کودک خواب‌آلود و یا بی حال و گرسنه نباشد. در بهترین ساعت روز که کودک سرحال است این کار را انجام دهیم.

شبیه سازی

قبل از مراجعه به آزمایشگاه و یا محل تزریقات نحوه انجام خونگیری را شبیه سازی کنید. برای این کار می‌توانید به او پیشنهاد دهید تا سناریو را در قالب بازی اجرا کنید. بهتر است در حین بازی به مختصر دردی که هنگام تزریق ایجاد می شود، اشاره کنید.

پرت کردن حواس

این مورد در زمان انجام عمل خونگیری برای جلوگیری از ترس از آن پیشنهاد می شود. شما می‌توانید از وسایل بازی برای این کار استفاده کنید. به طوری که با قرار دادن اسباب بازی در مسیر دید کودک، حواس او را پرت کنید. شما می‌توانید این کار را با تلفن همراه نیز انجام دهید.

ترس از خونگیری در کودکان با بدرفتاری کردن شما هنگام این کار دوچندان می‌شود. زمانی که کودک علاقه‌ای به آزمایش خون نداشت، هرگز به زور او را مجاب به انجام این کار نکنید. چراکه باعث تنگ شدن عروقی خونی و در نتیجه پروسه پیدا کردن رگ سخت‌تر می‌شود.

درمان اختلال ترس از خون

پیش از آن که اقدام به درمان اختلال ترس کنیم، باید علت بروز آن را ریشه‌یابی نماییم. پس از یافتن علت اصلی ترس می‌توانیم از روش های درمانی زیر استفاده کنیم:

شناخت‌درمانی فوبیا

این مورد بدین معناست که فرد ابتدا باید دلیل ترس خود را بیابد. در گام بعدی باید شدت ترس را نیز تعیین کنیم.

در صورتی که فرد دلیل ترس خود از خون را نداند، باید از یک روانکاو جهت ریشه یابی کردن آن کمک بگیریم. روانکاو با بررسی گذشته بیمار و همچنین آزمایشات ذهنی مختلف، ریشه این اختلال را پیدا می‌کند. پس از کشف علت اصلی ترس، باید اقداماتی را جهت مقابله با آن ترتیب دهیم.

مواجهه با ترس

ترس از خونگیری و سایر فوبیاها معمولا رابطه خوبی با مواجهه درمانی دارد. برای این کار بیمار به طور نامحسوس در شرایط مواجهه با عامل ترس قرار می‌گیرد. اما پیش از هر گونه اقدامی باید درباره این موضوع با بیمار صحبت کنیم تا ذهن او آماده شود. سپس از عکس و فیلم‌های عامل فوبیا شروع و در نهایت در محیطی آرام و بدون هیاهو فرد را با عامل فوبیا مواجه می‌کنیم. در حین این امر راه‌های  کنترل احساسات نیز آموزش داده می‌شود.

استفاده از روش هیپنوتیزم

این روش در بسیاری از بیماران پاسخ مثبت داده است. در چنین شرایطی روانشناس با اقدامات مختلف، فرد را به حالت خاصی تحت عنوان هیپنوتیزم می‌برد. در این حین او را با عامل اصلی فوبیا مواجه می‌کند و ترس او را از بین می برد.

استفاده از داروهای شیمیایی

این روش با تجویز پزشک و معمولا در موارد شدید بیماری توصیه می شود. ترس از خونگیری در موارد شدید با داروهای ضد افسردگی، سداتیوها یا آرامبخش ها  و بتا بلاکرها درمان می شود.

یادگیری روش های کنترل احساسات و اضطراب

به عنوان مثال برای کنترل ترس از خونگیری می‌توانیم اقداماتی نظیر نفس عمیق کشیدن، توجه به جای دیگر در هنگام خونگیری و حرف زدن با دیگران را انجام دهیم. استفاده از ورزش هایی برای آرامش روحی مانند یوگا و مدیتیشن و تمرین تمرکز ذهن نیز برای این موارد بسیار مفید می‌باشند.

چالش اصلی افراد مبتلا به فوبیا چیست؟

بیشترین مشکل افراد مبتلا به فوبیا زمانی است که به طور ناگهانی با ترس خود مواجه می شوند. البته این مورد برای ترس از خونگیری زیاد صدق نمی کند، زیرا فرد با آگاهی به این عمل تن می دهد. اما در مواقع دیگر باید تکنیک های کنترل هیجانات را یاد بگیریم. مشاوره گرفتن از افرادی که قبلا دچار این مشکل بوده‌اند نیز به یافتن راه‌های موثر کمک می‌کند. مشاوره گرفتن از این افراد چه به صورت حضوری و چه به صورت مجازی می‌تواند مفید باشد.

سخن پایانی

ترس از خونگیری و استرس حاصل از آن در همه افراد وجود دارد و علت آن واکنش طبیعی افراد در اثر ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین می باشد. اما اگر این ترس بیش از حد باشد، تبدیل به بیماری خواهد شد و باید درمان شود. امروزه روش هایی برای کاهش درد و استرس خونگیری در آزمایشگاه ها انجام می شود. از جمله این روش ها استفاده از بی حس کننده موضعی در محل خونگیری مانند محلول لیدوکائین و استفاده از سرنگ های اتوماتیک است.

لازم به ذکر است بیشترین درد در هنگام خونگیری مربوط به پیدا کردن رگ و سوراخ کردن پوست می‌باشد. مخصوصا این مورد در کودکان بیشتر دیده می‌شود. به همین دلیل در کشورهای پیشرفته با استفاده از اشعه مادون قرمز مسیر رگ را به خصوص در کودکان پیدا و سپس اقدام به خونگیری می‌کنند. ممنونیم که گل افشان آرایش را برای دریافت پاسخ سوالات خود انتخاب کردید.