اگزما (آماس پوست) نوعی بیماری شایع پوستی است که در آن پوست دچار عوارض متعددی همچون خارش، قرمزی، التهاب و پوسته‌ریزی می‌شود. در حال حاضر پزشکان دلایل اصلی بروز این بیماری را به طور کامل کشف نکرده‌اند. اگزمای پوستی معمولاً در افرادی که حساسیت (آلرژی) و پوست چرب دارند، بروز می‌کند. گاهی نیز این بیماری ریشه ژنتیکی و ارثی در افراد دارد. در این مقاله قصد داریم در خصوص اگزمای پوست چرب و یا درماتیت سبورئیک با شما صحبت کنیم.
اگزمای پوست چرب چیست؟
درماتیت سبورئیک یا اگزمای پوست چرب یکی از بیماری‌های شایع پوستی است که افراد را در بازه سنی بلوغ تا میانسالی درگیر می‌کند. شیوع این بیماری به گونه‌ای است که گفته می‌شود یک چهارم افراد با پوست چرب به آن مبتلا هستند.
این عارضه چوستی می‌تواند سبب ایجاد شوره و خارش در سر و پوسته‌ریزی در صورت و نواحی چین دار بدن شود. متخصصان بر این باور هستند که درماتیت سبورئیک به وسیله افزایش رشد قارچی همزیست با پوست به نام پیتروسپوروم (مالاسزیا فور فور) ایجاد می‌شود. این قارچ از چربی سطح پوست تغذیه می‌کند. با افزایش میزان وجود این قارچ پوستی، غدد چربی ساز سباسه مورد تهاجم آن قرار می‌گیرند و علائمی التهابی مانند قرمزی، پوسته‌ریزی و خارش در نواحی مختلف بدن پدید می‌آید.
نواحی که اغلب به درماتیت سبورئیک دچار می‌شوند عبارتند از:
روی سر
شدت بروز این بیماری در ناحیه سر از خفیف(شوره سر) تا شدید (شوره شدید سر، جدا شدن تکه‌های بزرگ پوستی همراه با التهاب و قرمزی و ترشح مایع از قسمت‌های ملتهب) می‌تواند بروز پیدا کند.
پوست سر
معمولاً در ماتیت سبورئیک در پوست صورت و در نواحی مانند بین ابروها، کناره‌های بینی و روی گونه‌ها دیده می‌شود. در برخی از موارد ممکن است پلک‌ها نیز ملتهب، متورم و پوسته‌پوسته شوند.
داخل و اطراف گوش
در برخی افراد، درماتیت سبورئیک در کانال داخلی گوش، حفره بیرونی گوش یا در پشت گوش دیده می‌شود. معمولاً در هنگام بروز این علائم، پوست دچار عفونت باکتریایی شده و این مسأله سبب پوسته‌پوسته شدن و ایجاد ترشحات پوستی شود. توجه داشته باشید در صورت عدم درمان به موقع، التهاب کانال گوش می‌تواند باعث انسداد آن شود.
روی قفسه‌ی سینه یا بالای کمر و بین دو‌شانه
در این حالت، اگزمای پوستی به شکل ضایعات پوستی به رنگ قرمز یا صورتی با مرز مشخص بر روی بدن پدید می‌آید و به صورت پوسته پوسته شدن این ناحیه خود را نشان می‌دهد.
در محل‌های تا شدن و چین‌خوردگی پوست
این بیماری همچنین در برخی از موارد در نواحی مرطوب پوست مانند پوست زیر سینه، خط میانه باسن، زیر بغل و چین‌خوردگی‌های روی پوست شکم دیده می‌شود. هنگام بروز این عارضه، پوست نواحی به شکل ملتهب، براق و ترک خورده دیده می‌شوند.
در نواحی تیره‌تر پوست
در این نواحی با بروز اگزمای پوستی ممکن است رنگ پوست به رنگ روشن‌تر و یا تیره‌تر از پوست اطراف خود در بیاید.
راه‌های درمان اگزمای پوست چرب
پزشکان به طور معمول درمان‌های بلند مدت را برای حل مشکل درماتیت سبورئیک توصیه می‌کنند. البته گاهی نیز پزشکان دوره‌هایی را برای استراحت و توقف موقتی پیشرفت این بیماری تجویز می‌کنند اما معمولاً درمان اگزمای پوستی دوره‌های درمانی بلند مدتی را نیاز دارد. مدت زمان درمان این عارضه بسته به شدت التهاب، محل بروز بیماری و سایر علائم دارد.
به طور معمول نسبت به محل بروز این عارضه درمان‌های متفاوتی تجویز می‌شود. در ادامه به برخی از این درمان‌ها اشاره خواهیم کرد:
روی سر
استفاده منظم از محلول و یا شامپو‌های درمانیضد شوره که حاوی موادی همچون سلنیوم سولفاید selenium sulphide، پیریتیون روی zinc pyrithione یا کتوکونازول ketoconazole هستند، تا حدی در درمان این عارضه مؤثر واقع می‌شود. به منظور تأثیرگذاری بیشتر، توصیه می‌شود شامپو را روی کف سر ماساژ داده و اجازه دهید ۵ تا ۱۰ دقیقه بر روی سر شما بماند و سپس آن را آبکشی نمایید. به منظور جدا شدن پوسته‌های ضخیم از روی سر نیز از چند ساعت قبل از حمام، بر روی سر خود محلول سالیسیلیک‌اسید یا روغن نارگیل بزنید. این فرایند ممکن است سبب ناراحتی شما و چرب شدن پوست سرتان بشود اما در دراز مدت نتایج درمانی مؤثری را برای شما به همراه خواهد داشت.
در صورتی که خارش سر زیاد و آزار دهنده باشد، معمولاً پزشک از لوسیون، ژل و یا شامپوی حاوی استروئید برای مصرف به مدت کوتاه تجویز می‌کند.
سایر نواحی بدن
استفاده کرم‌ها و پماد‌های ضد قارچ برای درمان درماتیت سبورئیک معمولاً مؤثر واقع می‌شود. این کرم‌ها به علت بی‌خطر بودن و عوارض محدود در بلند مدت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مشهور‌ترین این دارو‌ها عبارتند از: کلوتریمازول، می‌کونازول و نیستاتین. در صورتی که التهاب پوستی شدید باشد، معمولاً این دارو‌ها به طور کوتاه مدت با یک استروئید خفیف ترکیب می‌شود تا التهاب را کاهش دهد.
همچنین استفاده از یک شامپوی ضد قارچ حاوی کتوکونازول برای شستشوی بدن نیز می‌تواند به درمان این عارضه کمک نماید. توجه داشته باشید که برای مشاهده نتایج بهتر، اجازه دهید شامپو بین ۵ الی ۱۰ دقیقه بر روی بدن شما باشد.
در کانال داخل گوش
پزشکان برای درمان این عارضه اغلب قطره‌های مخصوص گوش را تجویز می‌کنند. نکته قابل توجه این که در هنگام بروز این بیماری داخل گوش خود را با گوش پاک کن‌های پنبه‌ای پاک نکنید، زیرا این عمل باعث تحریک بیشتر پوست و بروز عوارض شدیدتر می‌شود.
روی پلک‌ها
با استفاده از یک شست‌و‌شو‌دهنده‌ی مخصوص پلک یا شامپوی کودکی که باعث ایجاد سوزش چشم و تحریک آن نشود، روی پلک‌ها را بشویید تا پوسته‌ها راحت‌تر از روی آن جدا شوند و التهاب پوست کاهش پیدا کند.
در برخی موارد خاص که اگزمای پوستی گسترده و مقاوم به دارو باشد، ممکن است پزشک اقدام به تجویز یک دوره داروی ضد قارچ خوراکی نماید.
سخن آخر
در این مقاله در خصوص اگزمای پوست چرب، دلایل بروز و راه‌های درمان آن با شما صحبت کردیم. با توجه به مواردی که گفتیم بهتر است در صورت بروز علائم این بیماری، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام تا حد زیادی از گسترش این بیماری و آسیب‌های احتمالی آن پیشگری می‌کند. امیدواریم که از محتوای این مقاله رضایت کامل داشته باشید.
